Lactose-intolerantie is het onvermogen om het melksuiker lactose uit zuivelproducten geheel of gedeeltelijk te verteren.  

Lactose-intolerantie staat los van het immuunsysteem, in tegenstelling tot koemelkeiwitallergie. De twee aandoeningen zijn volledig verschillend ondanks symptomen die vergelijkbaar kunnen zijn. 

Lactose (Lactosemalabsorptie) is een suiker dat in melk en in melkproducten voorkomt en wordt daarom ook wel melksuiker genoemd. Om lactose te kunnen verteren hebben we het enzym lactase nodig. Lactase wordt in de dunne darmwand aangemaakt. Als er geen of niet voldoende lactase wordt aangemaakt, kan lactose in onze voeding niet goed verteerd worden. Lactose komt dan onverteerd in de dikke darm terecht. De bacteriën in de dikke darm, de darmflora, gaan lactose ‘vergisten’. Hierdoor kunnen klachten ontstaan. We spreken dan van lactose-intolerantie. Klachten kunnen zijn een opgeblazen gevoel, winderigheid, diarree, buikpijn en krampen. Bron: www.mlds.nl/chronische-ziekten/lactose-intolerantie/.   

Op bovenstaande site staat actuele en uitgebreide informatie over lactose-intolerantie, geschreven door maag-, darm en leverartsen. Wij raden diëtisten aan om bij complex vragen, deze site te raadplegen. Wij gaan hier verder in op welke producten melk en melkproducten kunnen vervangen. 

Plantaardige drinks en plantaardige variaties op yoghurt en kwark zijn op basis van soja en of andere ingrediënten, zoals haver, amandel of kokosnoot. Ze bevatten geen lactose en worden over het algemeen gekenmerkt door een gunstige vetzuursamenstelling, wat betekent dat ze meestal laag zijn in verzadigd vet. De producten variëren in eiwit en er wordt (meestal) calcium, vitaminen B12 en D toegevoegd tot het gehalte dat ook van nature aanwezig is in melkproducten van dierlijke afkomst. Ze zijn dan ook geschikt voor gebruik voor mensen die lactose (melksuiker) intolerant zijn. 

Plantaardige drinks en plantaardige variatie op yoghurt en kwark worden gebruikt vanwege hun nutritionele waarden en worden genuttigd tijdens verschillende eetmomenten; bij het ontbijt in combinatie met ontbijtgranen en fruit, smoothie of zo uit het glas, als voedzaam tussendoortje, tijdens lunch of warme maaltijd (verwerkt in recepten). Kortom deze producten worden gegeten, gedronken en gebruikt zoals gewone melkproducten. Deze plantaardige producten staan in de supermarkt naast zuivelproducten in hetzelfde schap, waar consumenten zowel naturel, fruitige drinks en variaties met een smaakje kunnen vinden, zowel vers als lang houdbaar. 

Gewone melk en melkproducten leveren belangrijke voedingstoffen in ons dagelijks eetpatroon, zoals eiwitten, calcium en vitamine B12, waardoor je deze producten niet zomaar kunt weglaten zonder daar een gezond alternatief tegenover te zetten. 

Sojaproducten met toegevoegd calcium en B12 zijn volwaardige vervangers van melkproducten en staan ook in de Schijf van 5 van het Voedingscentrum. (bron: Voedingscentrum) 

Bovenstaande toelichting op plantaardige producten geeft aan dat ze een belangrijk onderdeel kunnen zijn van een eetpatroon dat voldoende variatie en voedingstoffen bevat, met name als ze gekozen worden als variatie of alternatief op gewone melkproducten. 

Plantaardige producten in de categorie op basis van amandel, haver of kokosnoot bevatten overal het algemeen niet voldoende eiwitten om echt een vervanger te zijn voor zuivel. Echter doordat ze wel van nature lactose vrij zijn, een gunstige samenstelling hebben (laag in suikers en laag in verzadigd vet) en vaak verrijkt zijn met een aantal belangrijke voedingstoffen (calcium en Vit B12) kunnen ze, als eiwit intake voldoende is (wat in de meeste gevallen in de Westerse wereld ook zo is), een onderdeel zijn in een gezond en gevarieerd eetpatroon. 

Voor jonge kinderen is het in het geval van een gediagnosticeerde lactose-intolerantie mogelijk om plantaardige drinks (genaamd “groeidrinks”) te gebruiken. Op de markt zijn er plantaardige drinks op basis van soja, met een voedingssamenstelling die speciaal is aangepast aan de behoeften van kinderen vanaf 1 jaar: een hoeveelheid eiwit en energie aangepast aan de leeftijdsgroep, een verrijking in ijzer, jodium, calcium en vitamine B2, B12, C en D (1). 

Soja variaties op zuivel kunnen vanaf drie jaar deel uitmaken van een gevarieerd en evenwichtig voedingspatroon. Het zijn bronnen van hoogwaardige eiwitten, die nodig zijn voor de normale groei en ontwikkeling van de botten bij kinderen en bevatten ook onverzadigde vetzuren. Bovendien zijn de meeste verrijkt met vitamines en calcium.